Φυσιολογικά η εμβρυϊκή καταβολή του θυρεοειδούς αδένα προέρχεται από τον αρχέγονο φάρυγγα. Από μια περιοχή που αντιστοιχεί στο όριο ρίζας και σώματος της γλώσσας και ονομάζεται τυφλό τρήμα, αρχίζει η κατάδυση του θυρεοειδικού ιστού και η μετανάστευσή του, ως την οριστική του θέση στο πρόσθιο μέρος του τραχήλου. Αρχικά, κατά μήκος της διαδρομής του, διατηρείται η επικοινωνία με τον αρχέγονο φάρυγγα, μέσω του θυρεογλωσσικού πόρου. Καθώς η εμβρυϊκή ανάπτυξη προχωρά, ο θυρεογλωσσικός πόρος ατροφεί και εξαφανίζεται. Ο θυρεοειδής αδένας καταλαμβάνει την οριστική του θέση στην πρόσθια τραχηλική χώρα, σε στενή συνάφεια με το θυρεοειδή χόνδρο του λάρυγγα (μήλο του Αδάμ).
Διαταραχή στη φυσιολογική αυτή εξέλιξη και παραμονή υπολειμμάτων του θυρεογλωσσικού πόρου είναι η αιτία για την ανάπτυξη του γλωσσικού θυρεοειδούς και των θυρεογλωσσικών κύστεων.
Στην περίπτωση του γλωσσικού θυρεοειδούς η μετανάστευση αυτή δεν συμβαίνει καθόλου. Θυρεοειδικός ιστός μπορεί να εντοπιστεί στον ενήλικα στη βάση της γλώσσας. Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς είναι δυνατόν να δείξει απουσία του θυρεοειδικού ιστού από τη φυσιολογική του θέση και παρουσία έκτοπου θυρεοειδικού ιστού στη βάση της γλώσσας. Στη θέση αυτή, αν προκαλεί συμπτώματα δυσφαγίας, πρέπει να αφαιρεθεί, αλλά συνήθως είναι ασυμπτωματικός. Πολλές φορές ο αδένας δεν είναι λειτουργικά επαρκής και χρειάζεται η ορμονική υποκατάσταση με θυροξίνη.
Υπολείμματα ιστού κατά μήκος του θυρεογλωσσικού πόρου δίνουν γένεση στις κύστεις του θυρεογλωσσικού πόρου. Αυτές εντοπίζονται στη μέση γραμμή του τραχήλου. Χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι ότι κινούνται προς τα πάνω, όταν ο ασθενής βγάλει τη γλώσσα του έξω από το στόμα. Είναι δυνατόν να φλεγμανθούν και να διαπυηθούν. Αν ραγούν προς το δέρμα δίνουν γένεση σε θυρεογλωσσικά συρίγγια. Πολλές φορές οι κύστεις περιέχουν έκτοπο θυρεοειδικό ιστό. Για τη διάγνωση είναι χρήσιμο το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς και το υπερηχογράφημα, το οποίο θα δείξει την κυστική φύση του μορφώματος. Αν προκαλούν συμπτώματα, πρέπει να αφαιρούνται. Μερικές φορές, για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο υποτροπής, πρέπει κατά τη χειρουργική επέμβαση να αφαιρεθεί και τμήμα του υοειδούς οστού. Πολλές φορές πρέπει να αφαιρεθούν τα υπολείμματα του θυρεογλωσσικού πόρου προς τα άνω, έως και το τυφλό τρήμα, στη ρίζα της γλώσσας.
Θέσεις εύρεσης Θυρεοειδικού ιστού
Η διάγνωση γίνεται με φυσική εξέταση. Η μάζα κινείται συνήθως προς τα πάνω με την κατάποση, δεδομένου ότι ο θυρεογλωσσικός πόρος συνδέεται συχνά με τη βάση της γλώσσας. Είναι σημαντικό να προσδιοριστεί αν η κύστη θυρεογλωσσικού πόρου περιέχει θυρεοειδικό ιστό. Οι διαγνωστικές διαδικασίες για την κύστη θυρεογλωσσικού πόρου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
Αφαίρεση του θυρεογλωσσικού πόρου και της κύστης μαζί με τμήμα του υοειδούς οστού (Επέμβαση κατά Sistrunk)
Ο καρκίνος(1% ) ο οποίος αναπτύσσεται στον θυρεογλωσσικό πόρο δεν ξεχωρίζει εύκολα από τις καλοήθεις κύστες του θυρεογλωσσικού πόρου οι οποίες πολλές φορές περιέχουν μικροσκοπικές εστίες θυρεοειδικού ιστού που αποτελεί τον πυρήνα ανάπτυξης τοπικού καρκίνου και είναι κυρίως θηλώδη καρκινώματα (75% - 80%)Η διάγνωση του καρκίνου έχει τεράστια σημασία για την χειρουργική επέμβαση, προγραμματισμό, μεταγχειρητική περίοδο. Επίσης μεταστατικές νεοπλασίες στον θυρεογλωσσικό πόρο γίνονται επί υπάρξεως καρκίνου του θυρεοειδή αδένα και αν γίνει αυτό τελικά δεν είναι δυνατό να καθοριστεί η πρωτοπαθής και η μεταστατική εστία Η χειρουργική επέμβαση στον καρκίνο του θυρεογλωσσικού πόρου περιλαμβάνει την επέμβαση κατά Sistrunk και σε κάποιες περιπτώσεις την θυρεοειδεκτομή. Σε προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί λεμφαδενικός καθαρισμός
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΑΜΒΑΚΑΣ MD PhD 
Η διαφορική διάγνωση μιας μονήρους τραχηλικής διόγκωσης περιλαμβάνει οξείες και χρόνιες φλεγμονώδεις αλλοιώσεις (λεμφαδενίτιδες μη ειδικού τύπου, ιογενείς, βακτηριακές, κοκκιωματώδεις, μυκητιασικές, σαρκοείδωση, φυματίωση, νόσο εξ’ ονύχων γαλής, σιελαδενίτιδες) , συγγενείς ανωμαλίες ( κύστη θυρεογλωσσικού πόρου, βραγχιακή κύστη, σμηγματογόνο κύστη, λεμφαγγείωμα, αιμαγγείωμα, δερμοειδή κύστη, έκτοπο θυρεοειδή αδένα, λαρυγγοκήλη και θυμική κύστη) , πρωτοπαθή νεοπλάσματα ( του θυρεοειδούς, των σιελογόνων, λέμφωμα, λίπωμα, αγγείωμα, παραγαγγλίωμα και ραβδομυοσάρκωμα) καθώς και μεταστατικά νεοπλάσματα (πλακώδες Ca, αδενοκαρκίνωμα, αδιαφοροποίητο καρκίνωμα και μελάνωμα)
Ο θυρεοειδής αδένας αναγνωρίζεται από την 17η ημέρα της εμβρυϊκής ζωής ως μια πάχυνση στη βάση του φάρυγγα αποτελούμενη από ενδοδερμικά κύτταρα. Η ανάπτυξή του αρχίζει από τη βάση της γλώσσας στην περιοχή του τυφλού τρήματος. Το θυρεοειδικό εκκόλπωμα, μεταναστεύει ουραίως μεταξύ των εμβρυϊκών καταβολών της γλώσσας, κατά μήκος μιας νοητής γραμμής από το τυφλό τρήμα (foramen cecum) της γλώσσας μέχρι το λάρυγγα. Το εκκόλπωμα αυτό μεταναστεύει προς τα κάτω και σχηματίζει τον θυρεογλωσσικό πόρο. Στο ύψος του θυρεοειδούς χόνδρου, αυξάνει σε μέγεθος δεξιά και αριστερά και δημιουργεί τους λοβούς τους θυρεοειδούς αδένα.Ο θυρεογλωσσικός πόρος συνήθως υποστρέφει και εξαφανίζεται μέχρι τη γέννηση. Ενίοτε όμως παραμένει, οπότε δημιουργούνται από αυτό κύστεις και συρίγγια.Σπανίως η μετανάστευση της εμβρυϊκής καταβολής αποτυγχάνει και ο θυρεοειδής αναπτύσσεται στη βάση της γλώσσας (γλωσσικός θυρεοειδής). Αντιθέτως, η μετανάστευση του αρχέγονου θυρεοειδούς μπορεί να παραταθεί προς τα κάτω με αποτέλεσμα την εμφάνιση θυρεοειδικού ιστού στο μεσοθωράκιο.
