Η νόσος είναι γνωστή από την αρχαιότητα και αναφέρεται από τους αρχαίους Αιγύπτιους, Έλληνες, Ρωμαίους και Εβραίους. Η πρώτη γνωστή αναφορά της πάθησης προέρχεται από έναν αιγυπτιακό πάπυρο χρονολογίας 1700 π.Χ. Το 460 π.Χ., ο Ιπποκράτειος κώδικας συζητά μια θεραπεία παρόμοια με τη σύγχρονη απολίνωση με ελαστικό δακτύλιο: «Μπορείτε να θεραπεύσετε τις αιμορροΐδες διαπερνώντας τις με μια βελόνα και δένοντάς τις με ένα πολύ παχύ, μάλλινο νήμα. Μην τις αφήνετε να αναπτυχθούν μέχρι να πέσουν και αφήνετε πάντα μία πίσω. Όταν αναρρώσει ο ασθενής, συνιστάται η χρήση ελλέβορου.» Συνταγές αντιμετώπισης των αιμορροΐδων διαφορετικές για τους άνδρες και για τις γυναίκες,έδινε ο Ιπποκράτης. Ο Κέλσος (25 π.Χ. – 14 μ.Χ.) περιέγραψε τις διαδικασίες απολίνωσης και εκτομής, καθώς και συζήτησε τις πιθανές επιπλοκές. Ο Γαληνός πρότεινε την ενίσχυση της σύνδεσης των αρτηριών με τις φλέβες, ισχυριζόμενος ότι είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του πόνου και της επέκτασης της γάγγραινας. Ο άγιος της Βόρειας Γαλλίας St. Fiacre θεωρείται ο προστάτης των ανθρώπων που πάσχουν από αιμορροΐδες, οι οποίοι θεραπεύονται εάν καθίσουν σε μία πέτρα έξω από την εκκλησία του.Εικάζεται ότι ο Ναπολέων Βοναπάρτης έχασε την μάχη του Βατερλώ επειδή έπαθε οξεία αιμορροιδική θρόμβωση
Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε η αγγλική λέξη «hemorrhoid» ήταν το 1398 και προέρχεται από την αρχαία γαλλική λέξη «emorroides», τη λατινική λέξη «hæmorrhoida -ae»,και την ελληνική λέξη «αἱμορροΐς», που αποτελείται από τις λέξεις «αἷμα» + «ῥόος», από το ρήμα «ῥέω».
Οι αιμορροΐδες αποτελούν φυσιολογικά στοιχεία της ανατομίας του πρωκτού. Σχηματίζονται από ινώδη, ελαστικά και αγγειακά στοιχεία (φλέβες) και συνεισφέρουν στην εγκράτεια, δημιουργώντας φυσιολογικά ογκώματα εντός του πρωκτού.
Επιλογές θεραπείας
Οι θεραπευτικές επιλογές ποικίλλουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της νόσου. Σημαντική είναι η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και πολλές φορές και του τρόπου με τον οποίο πηγαίνουμε στην τουαλέτα. Φαρμακευτικά συνίσταται σε αρχικό στάδιο μια τοπική θεραπεία με αλοιφή (κορτιζόνη με τοπικό αναισθητικό ή κάποιο άλλο συστατικό), όταν όμως η βαρύτητα των συμπτωμάτων αυξάνεται τότε υπάρχουν οι παρακάτω επιλογές:
Σε αιμορροΐδες 1ου και ίσως και 2ου βαθμού προτείνεται η έγχυση ειδικής σκληρυντικής ουσίας τοπικά στους όζους. Η θεραπεία είναι σχεδόν ανώδυνη και με καλά μακροχρόνια αποτελέσματα. Εναλλακτικά μπορεί να διενεργηθεί η απολίνωση των μικρών όζων (Barron Ligatur: Ένα μικρό λαστιχάκι από καουτσούκ εφαρμόζεται με ένα ειδικό όργανο στην βάση των αιμορροΐδων και έτσι αποκόπτονται από την αιμάτωσή τους, "νεκρώνονται" και πέφτουν. Η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί εάν χρειαστεί).
Μέθοδος Longo
Αυτή η χειρουργική μέθοδος χρησιμοποιείται κυρίως για αιμορροΐδες 3ου βαθμού. Μέσω ενός ειδικά για το σκοπό αυτό ανεπτυγμένου εργαλείου, αφαιρείται ένα κυκλικό κομμάτι βλεννογόνου πάνω από τις αιμορροΐδες. Η επέμβαση πραγματοποιείται πάνω από το σφιγκτήρα σε μία ζώνη χωρίς νευρικές απολήξεις και έτσι είναι ιδιαίτερα ανώδυνη.
Μέθοδος υπερήχων
Η μέθοδος ενδείκνυται για αιμορροΐδες 2ου και 3ου βαθμού. Μέσω ειδικού εργαλείου υπερήχων εντοπίζονται τα αιμοφόρα αγγεία των αιμορροϊδικών όζων, τα οποία απολινώνονται. Με τον τρόπο αυτό αποκόπτονται οι διογκωμένοι αιμορροϊδικοί όζοι από την τροφοδοσία με αίμα, με αποτέλεσμα να παρακμάζουν και να ¨μαραίνονται¨. Η μέθοδος είναι επίσης ιδιαίτερα ανώδυνη.
Ανοικτή χειρουργική μέθοδος
Στην τεχνική αυτή αφαιρούνται χειρουργικά με ένα υψηλής συχνότητας ηλεκτρικό νυστέρι ή ειδικό ψαλίδι υπερήχων αιμορροΐδες 2ου εώς 4ου βαθμού. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι πολύ καλά ανεκτός και απαιτείται νοσηλεία μίας ημέρας στο νοσοκομείο.
Οξεία θρόμβωση περιπρωκτικών φλεβών/αιμορροϊδικών όζων
Πρόκειται για εξαιρετικά επώδυνη κατάσταση (όχι όμως και επικίνδυνη, δεν έχει καμία σχέση με τις θρομβώσεις αγγείων στα άκρα ή σε άλλα όργανα του σώματος) που παρουσιάζεται με οξύτατο πόνο στον πρωκτό. Οι ασθενείς ψηλαφούν και ένα επώδυνο μόρφωμα στον πρωκτό. Είναι μια τοπική θρόμβωση αγγείων περιπρωκτικά, η οποία ανάλογα με την έκταση, την ένταση των συμπτωμάτων και φυσικά τις ανάγκες του ασθενούς μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά με διάνοιξη υπό τοπική αναισθησία για άμεση ανακούφιση. Ειδάλλως η συντηρητική αντιμετώπιση συνίσταται στην τοπική χρήση αναισθητικών τζελ και συστηματική αγωγή με παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη.
Χειρουργικές μέθοδοι για τη μείωση του τόνου του έσω σφιγκτήρα
Η κατάργηση λοιπόν της υπερτονίας του πρωκτικού σφιγκτήρα αποτελεί
σημαντικό θεραπευτικό βήμα κατά την αντιμετώπιση της αιμορροϊδοπάθειας.
Αυτή υλοποιείται είτε με τη διαστολή του δακτυλίου, είτε με τη διατομή
του έσω σφιγκτήρα.
Διαστολή του δακτυλίου: Η διαστολή ελαττώνει τον τόνο του σφιγκτήρα με αποτέλεσμα την ομαλοποίηση της αιματικής κυκλοφορίας και την εξάλειψη των συμπτωμάτων. Αναφέρεται ως μέθοδος Lord. Εκτελείται υπό αναισθησία με την ήπια και προοδευτική διαστολή του πρωκτικού δακτυλίου μέχρι 4 δακτύλων, για χρονικό διάστημα 4-5 λεπτών. Η διαστολή αυτή προκαλεί ρήξη μόνο των ινωδών δακτυλιοειδών δεσμίδων από χρόνια φλεγμονή (ίνωση) και ουδέποτε ρήξη των μυικών ινών του σφιγκτήρα.Όταν η διαστολή γίνεται ήπια και με κανόνες από έμπειρο γιατρό, δεν έχει επιπτώσεις στη λειτουργία του πρωκτικού σφιγκτήρα, γιατί το αποτέλεσμα της διαστολής δεν είναι μόνιμο και αποκαθίσταται γρήγορα.Η μέθοδος αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε νέους ανθρώπους ειδικότερα εάν συνυπάρχει και ραγάδα. Αντενδείκνυται σε άτομα άνω των 60 ετών και στις γυναίκες, επειδή ο σφιγκτήρας είναι χαλαρός από τις γέννες.
Πλάγια έσω σφιγκτηροτομή: Είναι μία διεθνώς αναγνωρισμένη μέθοδος για τη μείωση του τόνου του έσω σφιγκτήρα. Ακολουθεί την ίδια λογική με τη διαστολή, με τη διαφορά ότι αυτή είναι μόνιμη και τα αποτελέσματα είναι άμεσα και οριστικά. Δεν παρουσιάζονται επιπλοκές ούτε σοβαρά λειτουργικά προβλήματα. Η μετεγχειρητική περίοδος είναι τελείως ανώδυνη, το ίδιο και η πρώτη κένωση. Η λύση του προβλήματος θεωρείται οριστική, ενώ η πιθανότητα υποτροπής της νόσου είναι μικρή.
Αιμορροϊδες & Αίτια
Η χρόνια δυσκοιλιότητα, η έντονη προσπάθεια κατά την κένωση και η μεγάλη διάρκειά της αποτελούν παράγοντες που σχετίζονται με τη νόσο . Στις κοινωνίες με το λεγόμενο «δυτικό» τρόπο ζωής, ο τρόπος διατροφής, η βρώση μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος, η καθιστική ζωή, η μειωμένη άσκηση και το καθημερινό άγχος συμβάλλουν στην έξαρση της δυσκοιλιότητας, που οδηγεί στην εμφάνιση αιμορροϊδοπάθειας, στα άτομα που έχουν κάποια γενετική προδιάθεση. Επίσης συμβάλλουν στην εμφάνιση των αιμορροΐδων η εγκυμοσύνη, η μεγάλη ηλικία, ο έντονος βήχας, όπως στην βρογχίτιδα των χρόνιων καπνιστών, η συχνή άρση βαρέων αντικειμένων σε κάποια επαγγέλματα και η λήψη ορισμένων φαρμάκων που προκαλούν δυσκοιλιότητα ή διάρροια.
Συνήθως, τα πρώτα σημάδια της νόσου είναι φαγούρα στον πρωκτό και ένα αίσθημα βάρους στην πρωκτική περιοχή
Σε επιδείνωση του προβλήματος παρουσιάζονται και άλλα συμπτώματα όπως: η ακούσια απώλεια των υγρών και των αερίων,η απώλεια αίματος, ο πόνος, η Φαγούρα και το κάψιμο, η πρόπτωση του ορθού,αίσθηση ότι δεν υπάρχει πλήρης αφόδευση, αίσθηση ξένου σώματος στον πρωκτό, αίσθηση βάρους και δυσφορίας στην πρωκτική περιοχή, ψηλαφητή διόγκωση έξω από τον πρωκτό.
1ου βαθμού : Είναι οι εσωτερικές εκείνες αιμορροΐδες, οι οποίες παρουσιάζονται με τη μορφή μικρών κιρσοειδών διογκώσεων του έσω αιμορροϊδικού πλέγματος. Δεν είναι εμφανείς από έξω και φαίνονται μόνο κατά την εξέταση με το πρωκτοσκόπιο. Ενδέχεται και να αιμορραγήσουν.
2ου βαθμού : Είναι οι αιμορροΐδες που προσπίπτουν μόνο κατά την αφόδευση και κατά το τέλος της επανέρχονται αυτόματα μέσα στον πρωκτό. Εκδηλώνονται με αιμορραγία, υπερέκκριση βλέννας και κνησμό.
3ου βαθμού: Είναι οι αιμορροΐδες εκείνες που προσπίπτουν κατά την κένωση και δεν ανατάσσονται από μόνες τους, παρά μόνο με υποβοήθηση με το χέρι. Παρουσιάζουν μεγαλύτερου βαθμού αιμορραγία, έκκριση βλέννας και κνησμό, συγκριτικά με το 2ο στάδιο.
4ου βαθμού: Οι αιμορροΐδες αυτές είναι μεγάλες και βρίσκονται μόνιμα σε πρόπτωση, έξω από τον πρωκτικό δακτύλιο. Δεν ανατάσσονται με το χέρι και δεν μπορούν να συγκρατηθούν μέσα στο πρωκτό. Η αιμορραγία, η έκκριση βλέννας και ο κνησμός παρουσιάζονται σε έντονο βαθμό. Συχνό συνοδό σύμπτωμα είναι ο πόνος και η δυσφορία.
Η αιμορροϊδική νόσος είναι μια καλοήθης πάθηση και η θεραπεία στα αρχικά στάδια είναι συντηρητική Η αντιμετώπιση ορισμένων συμπτωμάτων όπως: ο
κνησμός, το καύσος, η αιμορραγία, η βλεννώδης έκκριση και ο πόνος, επιτυγχάνεται ι με την καλή υγιεινή της περιπρωκτικής περιοχής και τη ρύθμιση
των κενώσεων. Η υγιεινή της περιοχής περιλαμβάνει εδρόλουτρα με χλιαρό
νερό και κατάργηση του χαρτιού τουαλέτας. Τα ζεστά μπάνια με ζεστό νερό
βοηθάνε, επειδή χαλαρώνουν οι μύες του πυελικού εδάφους.Η ρύθμιση των κενώσεων επιτυγχάνεται με τροφές πλούσιες σε υπόλειμμα
και χρήση υπακτικού για να γίνουν τα κόπρανα μαλακά και να μην
τραυματίζουν την περιοχή του πρωκτού. Η κατανάλωση άφθονων υγρών μαλακώνει τα κόπρανα και διευκολύνει την αποβολή τους. Επί ερεθισμού του δακτυλίου μπορεί να χρησιμοποιηθούν υπόθετα και
αλοιφές με τοπική αντιφλεγμονώδη και επουλωτική δράση. Ουσίες που
περιέχουν κορτιζόνη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για περισσότερες από
14 ημέρες, επειδή προκαλούν ατροφία του δέρματος αλλά και σοβαρές
μορφές περιπρωκτικής δερματίτιδας, που μπορεί να είναι πιο βασανιστική
και δυσίατη από τις ίδιες τις αιμορροΐδες.
Από απλές περιπτώσεις
(3ου βαθμού) έως πολύ προχωρημένες περιπτώσεις αιμορροϊδοπάθειας (4ου βαθμού) όπου
συνυπάρχει ίνωση και δεν μπορούν να επανέλθουν οι αιμορροΐδες στην
φυσιολογική τους θέση, είναι απαραίτητη η χειρουργική αφαίρεση με
την επέμβαση Milligan-Morgan. Είναι η πιο γνωστή χειρουργική
μέθοδος, η οποία εφαρμόζεται εδώ και πάρα πολλά χρόνια (1937) και έχει
το διαχρονικό κύρος της ριζικής αιμορροϊδεκτομής με τα καλύτερα
αποτελέσματα. Η εγχείρηση αυτή αφήνει τραυματική επιφάνεια στο πρωκτικό σωλήνα και
προκαλεί κάποιου βαθμού μετεγχειρητικό πόνο. Είναι η επέμβαση που
παρέχει τις περισσότερες πιθανότητες πλήρους ίασης, ειδικά στις
αιμορροΐδες 4ου βαθμού. Σε συνύπαρξη ραγάδας και σε περιπτώσεις
υπερτονίας του σφιγκτήρα, συνιστάται να γίνεται και πλάγια έσω
σφιγκτηροτομή. Τελευταία στην αιμορροϊδεκτομή Milligan – Morgan χρησιμοποιείται
ειδικό χειρουργικό Laser διοξειδίου ή ψαλιδιού υπερήχων.
Η μέθοδος Longo χρησιμοποιεί ένα μηχάνημα κυκλικού αναστομωτήρα (Stapler), το οποίο αφαιρεί δακτυλιοειδώς ένα τμήμα βλεννογόνου του ορθού μαζί με τους τελικούς κλάδους των αιμορροϊδικών αρτηριών. Η γραμμή συρραφής γίνεται σε απόσταση 2 cm πάνω από την «οδοντωτή γραμμή», σε μια περιοχή που απουσιάζουν οι νευρικές απολήξεις. Με τη μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται η επανατοποθέτηση του προσπίπτοντος αιμορροϊδικού ιστού στη φυσιολογική ανατομική θέση, χωρίς να κοπούν οι ευαίσθητες νευρικές απολήξεις. Επειδή διακόπτεται η αρτηριακή αιμάτωση, οι αιμορροΐδες συρρικνώνονται και εξαφανίζονται. Η μέθοδος εφαρμόζεται στα στάδια 2,3 και 4 της αιμορροϊδοπάθειας. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου Longo είναι :
Η απολίνωση των αιμορροϊδικών αρτηριών με τη βοήθεια των υπερήχων είναι μια μοντέρνα, ελάχιστα επεμβατική μέθοδος για την ανώδυνη θεραπεία της αιμορροϊδικής νόσου.
Με ένα ειδικό πρωκτοσκοπικό εργαλείο εντοπίζονται οι αιμορροϊδικές
αρτηρίες με τη βοήθεια ενσωματωμένων υπερήχων. Οι αρτηρίες αυτές
απολινώνονται με ειδικά ράμματα και έτσι διακόπτεται η αιματική ροή προς
τις αιμορροΐδες, οι οποίες παύουν να τροφοδοτούνται με αίμα, ατροφούν
και συρρικνώνονται. Με το ίδιο ράμμα μπορεί να γίνει και ανάρτηση των
προσπιπτουσών αιμορροΐδων, οι οποίες καθηλώνονται στη φυσιολογική τους
θέση. Ο χειρισμός αυτός λέγεται αιμορροϊδοπηξία.Τα μετεγχειρητικά αποτελέσματα είναι εξαιρετικά καλά. Η τεχνική αυτή
αφήνει ακέραιο τον σφιγκτήρα και το ορθό έντερο, συνεπώς επιπλοκές που
έστω και σπάνια έχουμε με τις άλλες μεθόδους (στένωση, ακράτεια,
αιμορραγία κλπ), δεν υπάρχουν.Πλεονεκτήματα :
