Παναγιώτης Βαμβακάς MD PhD       
        Γενικός Χειρουργός


Καλοήθεις παθήσεις του μαστού

Ινοαδένωμα

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά του χαρακτηριστικά; Το ινοαδένωμα είναι το συνηθέστερο καλοήθες μόρφωμα στην περιοχή του μαστού. Θεωρείται καλοήθης νεοπλασία, αν και πολλοί είναι αυτοί που τη συνδέουν με υπερπλασία των μαστικών λοβίων. Συνίσταται στο σχηματισμό ενός όγκου από ινώδη και αδενικό ιστό. Τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι τα εξής:

  • Σκληρότητα.
  • Κινητικότητα, καθώς δεν συσχετίζεται με το μαστικό αδένα ούτε συμφύεται με το δέρμα.
  • Σπάνια πρόκληση πόνου.
  • Πλήρως και ευκρινώς διακριτό σώμα, με ομαλή επιφάνεια.

Πώς προκαλείται; Το ινοαδένωμα δε σχετίζεται με την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων και συνήθως διογκώνεται κατά την κύηση, την περίοδο του θηλασμού και την κλιμακτήριο ή την περίοδο προ της εμμηνόπαυσης. Το ινοαδένωμα εμφανίζεται σπάνια σε άρρενες. Ορισμένες μορφές του μπορούν να εξελιχθούν σε κάποια κακοήθη πάθηση – γεγονός που εξακριβώνεται με τη διενέργεια βιοψίας.

Ποιες γυναίκες αφορά και πώς αντιμετωπίζεται; Εμφανίζεται σε γυναίκες νεαρής ηλικίας, συνήθως κάτω των 30 ετών και σπάνια μετά την εμμηνόπαυση. Λόγω της προφανούς γενικής ομοιότητας με τους καρκινικούς μαστικούς όγκους, οι γιατροί συνήθως συστήνουν βιοψία για την εξακρίβωση της φύσης του. Μπορεί, επίσης, να διαγνωστεί μέσω υπερήχων και μαστογραφίας. Μελέτες υπολογίζουν πως μόλις το 3 - 5‰ των κρουσμάτων ινοαδενώματος συνοδεύεται και από ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων (συνήθως μη διηθητικού λοβιακού ή DCIS). Ο τρόπος αντιμετώπισής του εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως το μέγεθός του, η φύση των μεταβολών του και τα συμπτώματα που επιφέρει. Σε περίπτωση εμφάνισής του κατά την εγκυμοσύνη, συνιστάται σχεδόν πάντοτε η αφαίρεσή του για να μην προκαλείται ιδιαίτερη ανησυχία στην έγκυο. Τα ινοαδενώματα μεγάλου μεγέθους συνήθως αφαιρούνται χειρουργικά. Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζονται τα επονομαζόμενα εφηβικά ινοαδενώματα, τα οποία εμφανίζονται στην αρχή ή κατά τη διάρκεια της εφηβείας και συχνά προκαλούν πόνο και ασυμμετρία στους μαστούς. Η χειρουργική αφαίρεση είναι πολύ εύκολη και δεν ταλαιπωρεί ιδιαίτερα την ασθενή.

Κύστη

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά της χαρακτηριστικά; Κύστη είναι μια παθολογική, καλοήθης ανάπτυξη ενός θύλακος σε κάποιο όργανο του σώματος, με ρευστό ή ημίρρευστο περιεχόμενο.  Οι μαστικές κύστεις σχηματίζονται από τοπική συλλογή υγρού. Χαρακτηρίζονται από:

  • Κυκλικό, ομαλό περίγραμμα.
  • Μαλακή σύσταση. Η ψηλάφησή τους δίνει την αίσθηση συμπίεσης μιας μικρής φούσκας με νερό.
  • Εύκολη μετακίνηση εντός του μαστού και δυνατότητα συμπίεσης.
  • Ορισμένες φορές προκαλούν πόνο.

Οι κύστεις διακρίνονται σε:

  • Απλές κύστεις: περιέχουν μόνο υγρό.
  • Επιπεπλεγμένες κύστεις: περιέχουν υγρό αλλά και συμπαγή στοιχεία. Σπάνια, σε ποσοστό μικρότερο του 0,5%, μπορεί να υποκρύπτουν κακοήθεια.
  • Πολύπλοκες κύστεις: μοιάζουν με κύστη αλλά και με συμπαγή όγκο. Συχνά, σε ποσοστό 20 – 40%, υποκρύπτουν κακοήθεια.

Πώς προκαλείται; Προς το τέλος της περιόδου εμμήνου ρύσης, τα μαστικά κύτταρα διογκώνονται συλλέγοντας και συγκρατώντας υγρό, το οποίο και αποβάλλουν μετά το πέρας της περιόδου. Αν η συγκέντρωση αυτή διατηρηθεί και μετά το πέρας της εμμήνου ρύσης, σχηματίζονται μία ή και περισσότερες κύστεις. Η παθολογική αυτή κατάσταση προκαλείται εξαιτίας ορμονικών διαταραχών και, για το λόγο αυτό, το μέγεθός τους ποικίλει κατά τη διάρκεια του ωοθηκικού κύκλου. Φυσικά, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης στην εμμηνόπαυση θα μπορούσε να προκαλέσει την ανάπτυξη ή την επανεμφάνισή τους.

Σε ποιες γυναίκες εμφανίζεται; Η ασθένεια πλήττει, συνήθως, γυναίκες ηλικίας μεταξύ 30 – 50 ετών και σπανιότατα κάνει την εμφάνισή της μετά την εμμηνόπαυση. Μόλις μία στις δέκα γυναίκες θα εμφανίσει μαστική κύστη στη διάρκεια της ζωής της. Υπολογίζεται ότι το 50% των κρουσμάτων εμφανίζει κύστεις και στους δύο μαστούς, και το 30% εμφανίζει πολλαπλές κύστεις, γεγονός που δίνει την εντύπωση πως το σχήμα τους είναι ακανόνιστο. Στο 10% των περιπτώσεων οι κύστεις επανεμφανίζονται.

Πώς αντιμετωπίζεται; Η παθολογική αυτή κατάσταση είναι ασυμπτωματική και ελάχιστες φορές κρίνεται αναγκαία η χειρουργική ή φαρμακευτική της αντιμετώπιση, η οποία και εξαρτάται άμεσα από το είδος των εμφανιζόμενων κύστεων (απλές, επιπεπλεγμένες, πολύπλοκες). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων εξαφανίζονται από μόνες τους. Αν, όμως, είναι πολύ μεγάλες ή επώδυνες, οι γιατροί συχνά συστήνουν παρακέντηση, αφαίρεση δηλαδή του περιεχόμενου υγρού. Η εν λόγω διαδικασία είναι ανώδυνη και έχεις ως αποτέλεσμα την διάλυση της κύστης. Συχνά, μέρος  της αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση. Αν υπάρχουν υποψίες κακοήθειας, διενεργείται βιοψία.



Ινοκυστική μαστοπάθεια (κυστική νόσος –χρόνια κυστική μαστίτιδα – δυσπλασία μαστών)

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά της χαρακτηριστικά; Η ινοκυστική μαστοπάθεια είναι μια αμιγώς καλοήθης πάθηση που περιλαμβάνει αλλοιώσεις στο μαστό χωρίς δυσάρεστες επιπλοκές. Συνίσταται στην  παρουσία μικρών όγκων – κύστεων, που προκαλούνται από διάταση (τέντωμα) των πόρων του μαστικού αδένος. Βασικά της χαρακτηριστικά είναι:

  • Ανώμαλη υφή των μαστών (συχνά τα συμπτώματα εμφανίζονται και στους δύο μαστούς).
  • Μικρά ογκίδια (όζοι) που μεταβάλλουν το μέγεθός τους κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης διάσπαρτοι σε όλο το μαστικό αδένα.
  • Σαφές περίγραμμα και εύπλαστο, συμπαγές σώμα.
  • Κινητικότητα.
  • Αίσθημα καύσους στην περιοχή του στήθους.
  • Σε ποσοστό 10 – 20%, πρόκληση πόνου (μασταλγία) λίγο πριν την έναρξη της περιόδους εμμήνου ρύσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πόνος ήταν τόσο έντονος ώστε ακόμη και το άγγιγμα να είναι δυσάρεστο.
  • Σε ποσοστό 10 – 20% εκκρίσεις από τη θηλή ορώδους ή και αιματώδους υγρού.

Πώς προκαλείται; Δεν είναι πλήρως κατανοητή η αιτιολογία της εν λόγω πάθησης, αλλά είναι βέβαιο πως σχετίζεται με τη δράση των ορμονών στο σώμα της κατά την εμμηνορυσιακή περίοδο και την επίδραση που έχουν οι ορμόνες αυτές στο μαστικό ιστό. Ορισμένοι παράγοντες που έχουν συσχετιστεί με την εμφάνισή τους είναι η κληρονομικότητα και η κακή διατροφή (καφεΐνη, λιπαρές τροφές).

Σε ποιες γυναίκες εμφανίζεται; Η ινοκυστική μαστοπάθεια εμφανίζεται συχνότατα σε γυναίκες ηλικίας 30 – 50 ετών. Εμφανίζεται τουλάχιστον στο 60% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και φαίνεται πως επιδρά λιγότερο σε γυναίκες που χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά. Τα κρούσματα μειώνονται αισθητά μετά την εμμηνόπαυση και συνήθως δεν χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα συμπτώματα.

Πώς αντιμετωπίζεται; Διαγιγνώσκεται μέσω ψηλάφησης, μαστογραφίας ή και υπερηχογραφήματος. Ορισμένες φορές απαιτείται βιοψία και παρακέντηση. Για να αποφύγετε την επώδυνη διόγκωση των μαστών τις τελευταίες ημέρες του κύκλου αποφύγετε τον καφέ, το τσάι, τη σοκολάτα, τα ανθρακούχα αναψυκτικά και τα τρόφιμα που ευνοούν την κατακράτηση υγρών (π.χ., αλατισμένες τροφές). Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων υποχωρεί μετά την εμμηνόπαυση. Ορισμένες φορές κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση αναλγητικού κυρίως για την ανακούφιση της ασθενούς από τα επώδυνα συμπτώματα. Συστήνεται, επίσης, η εφαρμογή στο στήθος θερμών επιθεμάτων και η χρήση ενισχυμένου στηθόδεσμου.




Παναγιώτης Βαμβακάς Γενικός Χειρουργός

άλλες καλοήθεις παθήσεις του μαστού:

Φυλλοειδής όγκος

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά του χαρακτηριστικά; Ο φυλλοειδής όγκος είναι μια σπάνια μορφή (μόλις 0,3 – 0,5% επί του συνόλου των μαστικών νεοπλασμάτων) μαστικού νεοπλάσματος, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί είτε ως καλοήθης είτε ως κακοήθης (κυστεοσαρκώματα). Μορφολογικά μοιάζει πολύ με το ινοαδένωμα, από το οποίο είναι συχνά δύσκολο να διακριθεί. Στην καλοήθη του μορφή χαρακτηρίζεται από:

  • Λεία επιφάνεια.
  • Σχετικά μεγάλο μέγεθος (5 – 15 εκατοστά).
  • Ταχεία ανάπτυξη
  • Κινητικότητα.
  • Περιφερειακοί όζοι.
  • Πρόκληση πόνου.
  • Πιθανές αλλοιώσεις (όπως λέπτυνσης και διακριτικού χρωματισμού) του δέρματος λόγω ταχείας αύξησης του μεγέθους του μαστού.

Πώς προκαλείται; Λόγω των ομοιοτήτων του με το ινοαδένωμα, ορισμένοι υποθέτουν ότι αποτελεί μια μορφή εξέλιξής του.

Σε ποιες γυναίκες εμφανίζεται; Ο φυλλοειδής όγκος εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες ηλικίας 35 – 55 ετών, αλλά έχει παρατηρηθεί και σε έφηβες. Έρευνες καταδεικνύουν πως τα περισσότερα κρούσματα αφορούν γυναίκες λατινικής  ή ασιατικής καταγωγής.

Πώς αντιμετωπίζεται; Συχνά, λόγω του μεγέθους του και του αυξημένου κινδύνου υποτροπής, ο φυλλοειδής όγκος αντιμετωπίζεται με μαστεκτομή (χειρουργική αφαίρεση του παθόντος μαστού). Ωστόσο, ολοένα και περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με απλή εκτομή ή τεταρτεκτομή.

Λίπωμα

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά του χαρακτηριστικά; Το λίπωμα είναι μία καλοήθης μάζα λιπώδους σύστασης που εμφανίζεται συνήθως υποδόρια (αμέσως κάτω από το δέρμα) αλλά ορισμένες φορές και σε βαθύτερα μυϊκά στρώματα. Σε περίπτωση συσχέτισής του με αδένες, τότε αναφερόμαστε σε αυτό ως αδενολίπωμα. Βασικά του χαρακτηριστικά:

  • Κινητικότητα.
  • Σφαιρικό σχήμα.
  • Ομαλό περίγραμμα.
  • Ποικίλο μέγεθος (μερικά χιλιοστά ως μερικά εκατοστά – σπάνια περισσότερα από 3).
  • Βραδεία ανάπτυξη.
  • Δεν προκαλεί πόνο.

Πώς προκαλείται; Δεν είναι πλήρως εξακριβωμένα τα αίτια εμφάνισής του, αλλά είναι βέβαιο πως δεν σχετίζονται με ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Η κληρονομική προδιάθεση φαίνεται πως παίζει κάποιο ρόλο.

Σε ποιες γυναίκες εμφανίζεται; Έχει παρατηρηθεί πως λιπώματα εμφανίζονται κάπως συχνότερα σε γυναίκες με ευμεγέθεις μαστούς.

Πώς αντιμετωπίζεται; Το λίπωμα, όπως και το αδενολίπωμα, αφαιρείται πολύ εύκολα χειρουργικά μέσω τοπικής αναισθησίας, για λόγους κυρίως αισθητικούς. Δείγμα ιστού αποστέλλεται, συνήθως, για ιστολογική εξέταση


Θήλωμα

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά του χαρακτηριστικά; Το θήλωμα είναι ένα είδος καλοήθους όγκου που αναπτύσσεται στο μαστό ή και σε άλλα όργανα. Ουσιαστικά αποτελεί μια καλοήθη υπερπλασία του επιθηλίου (υποδόριων κυτταρικών υμένων) των γαλακτοφόρων πόρων του  μαστού. Διακρίνεται σε:

  • Μονήρες θήλωμα (εντοπίζεται εγγύς του συμπλέγματος θηλής και θηλαίας άλους, της σκουρόχρωμης περιοχής που περιβάλλει τη θηλή).
  • Πολλαπλά θηλώματα (εντοπίζονται συνήθως περιφερειακά της θηλής).
  • Αδένωμα πόρων (ductal adenoma – εντοπίζεται σε μεγάλους μαστικούς πόρους).
  • Αδένωμα θηλής (nipple adenoma).

Βασικά του χαρακτηριστικά είναι:

  • Η μάζα του είναι ψηλαφητή όταν εντοπίζεται σε μεγάλο μαστικό πόρο κοντά στη θηλή.
  • Λείο, ομαλό περίγραμμα.
  • Μέγεθος από μερικά χιλιοστά ως αρκετά εκατοστά.
  • Ποικίλης σκληρότητας σύσταση.
  • Μπορεί να συνοδεύεται από ορώδη ή και αιμορραγικά εκκρίματα από τη θηλή.
  • Διάβρωση ή εξέλκωση (μετατροπή σε έλκος, δηλαδή σε ιστολογική βλάβη) της θηλής (σε περίπτωση αδενώματος θηλής).

Πώς προκαλείται; Η αιτιολογία δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα πλήρως. Πιθανόν σχετίζεται με ορμονικές διαταραχές ή με παλιότερες κακώσεις ή τραυματισμούς του μαστού.

Σε ποιες γυναίκες εμφανίζεται; Αφορά κυρίως γυναίκες 45 – 50 ετών και, παρότι δεν είναι κακοήθης παθογένεια, έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στο μαστό.

Πώς αντιμετωπίζεται; Συνήθως αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση.

Φλεγμονή-απόστημα

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά του χαρακτηριστικά; Το απόστημα είναι ουσιαστικά η συσσώρευση πυώδους υγρού σε μια νεοσχηματισμένη κοιλότητα και συχνά συνοδεύεται από φλεγμονή. Βασικά του χαρακτηριστικά:

  • Ψηλαφητός όγκος.
  • Ερυθρότητα.
  • Πόνος.

Πώς Προκαλείται; Προκαλείται από μία οξεία φλεγμονή του μαστού η οποία δεν έτυχε κατάλληλης αντιμετώπισης.

Πώς αντιμετωπίζεται; Συνήθως, αντιμετωπίζεται άμεσα μέσω παρακέντησης ή χειρουργικής παροχέτευσης και χορήγησης αντιβιοτικών.



ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΑΜΒΑΚΑΣ MD PhD

ΓΕΝΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ


Γαλακτοφορεκτασία


Τι είναι και ποια είναι τα βασικά του χαρακτηριστικά; Γαλακτοφοροεκτασία ονομάζεται η διάταση  ορισμένων πόρων στο μαστικό αδένα. Τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι:                                                              -Πόνος (μασταλγία)  - φλεγμονές στο μαστικό αδένα - Ερυθρότητα-  Οίδημα  - Αίσθημα καύσου - Εκκρίσεις κιτρινωπού, κιτρινοπράσινου ή και αιματώδους υγρού από τη θηλή
Σε ποιες γυναίκες εμφανίζεται; Εμφανίζεται σπάνια, κυρίως σε πολύτεκνες μητέρες με προβλήματα ορμονικών διαταραχών, τραυμάτων ή φλεγμονών στους μαστούς

Μασταλγία

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά της χαρακτηριστικά; Η μασταλγία συνίσταται στον πόνο που προκαλείται στο μαστό από διάφορες αιτίες. Διακρίνεται σε διάφορες μορφές, η πιο κοινή από τις οποίες είναι η επονομαζόμενη «κυκλική μασταλγία». Η κυκλική μασταλγία σχετίζεται με τις ορμονικές αλλαγές που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση. Συχνά οι αλλαγές αυτές προκαλούν πόνο και στους δύο μαστούς κάποιες ημέρες πριν την έναρξη της περιόδου εμμήνου ρύσης, ο οποίος υποχωρεί σταδιακά με τη λήξη της περιόδου. Η κυκλική μασταλγία δεν σχετίζεται με κάποια μορφή κακοήθειας ή με κάποια άλλη σοβαρή μορφή πάθησης.Η επονομαζόμενη «μη κυκλική μασταλγία» σχετίζεται με κακώσεις των μυών, του σκελετού ή του δέρματος και όχι με την έμμηνο ρύση. Η μη κυκλική μασταλγία μπορεί να σχετίζεται με καρκίνο στο μαστό, αλλά η πιθανότητα αυτή έχει αποδειχτεί πολύ μικρή.

Πώς αντιμετωπίζεται; Η χορήγηση παυσίπονων ή αντιφλεγμονωδών είναι αρκετά διαδεδομένη για την αντιμετώπιση της μασταλγίας, όπως και η χρήση ειδικών στηθόδεσμων. Άλλες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν ειδικό διαιτολόγιο και ασκήσεις διατάσεων.

Γαλακτοκήλη

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά της χαρακτηριστικά; Η γαλακτοκήλη συνίσταται σε διάταση των πόρων του μαστού, που υπερπληρώνονται με γάλα. Παρατηρείται σε γυναίκες που θηλάζουν, και ιδιαίτερα σε πολύτεκνες.

Μαστίτιδα

Τι είναι και ποια είναι τα βασικά της χαρακτηριστικά; Η μαστίτιδα είναι μια φλεγμονή του μαστού και διακρίνεται σε πολλές μορφές και σπάνια σχετίζεται με καρκίνο στο μαστό. Η πλέον συνήθης μορφή της πλήττει τους γαλακτοφόρους πόρους και αφορά γυναίκες που θηλάζουν.

Πώς προκαλείται; Κατά το θηλασμό μπορεί να σχηματιστούν διάφορες κύστεις με συσσωρευμένο γάλα. Οι κύστεις αυτά συχνά πιέζουν και πονούν το μαστό και συμβάλουν στη δημιουργία φλεγμονών όταν εισέλθουν μικροοργανισμοί στη θηλή μέσω κάποιων μικροτραυματισμών.

Πώς αντιμετωπίζεται; Η βασική θεραπεία είναι η παροχέτευση του συσσωρευμένου γάλακτος από το μαστό, κάτι που γίνεται με μασάζ στο μαστό ή χρήση των ειδικών αντλιών του εμπορίου που αδειάζουν το γάλα. Παράλληλα με την παροχέτευση του γάλακτος από το μαστό, πρέπει να χορηγηθούν και αντιβιοτικά.

Αμάτρωμα - Αδενολίπωμα

Τι είναι; Το αμάτρωμα είναι μια σπάνια κατάσταση σχηματισμού καλοηθών όγκων στο μαστό που συναποτελούνται από αδενικό, λιπώδη και συνδετικό ιστό. Δεν υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν την εξέλιξή τους σε κακοήθη πάθηση.